Sadece denizcilerin bildiği gemide kullanılan terimler:
1.Vardavela
Gemilerin güverteleri üzerinde bulunan denize adam düşmesini engelleyen diklemesine yerleştirilmiş demir çubuklardır.(Puntel veya dikmeler)Her denizci vardavela halatlarını limanlarda devamlı değiştirerek önem ve anlamı bilir.
2.Usturmaça
Gemilerin,teknelerin liman manevrası sırasında geminin hızlı gelmesi veya istenmeyen manevra yapılması durumda gemi bordasını dış etkenlere,çarpmalara karşı koruyan gemide oluşabilecek zararı büyük ölçüde azaltan genelde limanlardaki iskelelerde büyük kamyon lastikleri şeklinde görebileceğiniz…genelde gemilerin liman manevrasına yakın hazır ettiği kalın lastikten oluşan koruyucu bir elemandır.
3.Lumbarağzı
Gemiye giriş çıkışların yapıldığı, devamlı olarak limanda vardiya tutulan boş bırakılmayan sahaya denilir…Gemiciler burada vardiya tutarak gemiye giren çıkan kişileri kontrol ederek ve kayıt altına alarak geminin ilk güvenlik basamağının başladığı alanı oluşturur.Ayrıca limanlarda vardiya tutan gemici burada gemiye yüklenen ve tahliye edilen yükü takip edebilir
4-Lumbuz
Gemilerin iç kısımlarını aydınlatmak,havalandırmak için bordalara ve güvertelere açılmış olan yuvarlak pencere diyebileceğiniz yapıdır.
5-Süvari Bey
Ticaret gemilerinde baş kaptana süvari bey adıyla hitap edilir. Gemideki tüm sorumluluğun ait olduğu gemiyi sevk ve idare eden kişidir.
6-Bodoslama
Bir geminin baş ve kıç tarafında bulunan gövdenin her iki yanının tam olarak orta kısımda birleştiren kalas ve metal dikmelere bodoslama ismi verilir. Bir hedefe tahmin etmeden doğrudan, çekinmeden tam yol gitme anlamında da kullanılır.
7-Kırlangıç
Köprüüstünden sancak ve iskeleden bordalara doğru uzanan çıkıntılara denir. İngilizce karşılığı’’Bridge Wind’’denilmekle beraber görüş avantajı sağladığı için ve liman manevralarında içerisinde ‘’Gyro Repeater’’ bulundurduğu için görüş hakimiyetini artırmak için kullanılan alanlardır.Kanat şekline benzediği için ve kırlangıçların denizciler için uzak denizlerde bile gemiye gelen kuş türü olduğundan ve karanın yaklaştığı habercisi olduğundan dolayı bu isim verilmiştir diye düşünüyorum. Çünkü kırlangıçlar en uzak uçabilen kuş türüdür.
8-Sart ve Epirb
İngilizce karşılıkları Search and rescue transponder-arama ve kurtarma vericisi ve Emergency position indicating raio beacons-acil durum konum gösterici radyo vericisi olan bu cihazlar gemide 3.kaptan ve 4.kaptan’ın kontrolünde olan safety grubuna giren cihazlardır. ‘’Gmdss GOC’’belgesine sahip kaptan-zabit tarafından kullanılır. Acil durumda can sallarına taşınırlar.arama kurtarma sürecini hızlandıran her geminin olmazsa olmaz güvenlik ekipmanlarının başında gelmektedir.
9-Spring Halat
Geminin ileri ve geri hareketini önlemek için 45 dereceden fazla açıyla limana verilen halatlardır.gemi tahliye ve yükleme işlemleri,gel git durumları sırasında devamlı kontrol edilmelidir ki geminin güvenliği limanda tehlikeye girmemelidir.
10-Efendi Kaptan
Gemide süvariden sonra gelen kaptanlara (2.kaptan,3.kaptan,4.kaptan)hitap etme biçimidir. Gemideki hiyerarşinin bir parçasıdır.
11.Miyar Güverte
Gemilerde Köprü üstünün üzerinde kalan güverteye verilen isimdir. Geminin en yukarısı diyebiliriz. Miyar pusulası bulunur. Geminin haberleşme antenlerini barındırır.Ayrıca gemi bayraklarının asıldığı bölgedir.
12.Draft
Geminin yükleme ve tahliye aşaması boyunca okunan geminin baş tarafında yazan rakamlardır.gemi taban ve su seviyesi arasında kalan batma mesafesidir.Gemi stabilite hesabı yapmak için kullanılır.
13.Lashing
Yükün devrilme ve dağılmasını önlemek amacıyla gemideki yükü dengede tutmak,sabitlemek için teller ve kalaslar yardımıyla yapılan bağlamalara verilen isimdir.
14.Aganta
Zincir veya halatı istenilen süre boyunca elde tutulup bırakılmamasına aganta adı verilir.Bosa yardımıyla yapılır.
15.İskandil
Gemideki tankların derinliğini ölçmek için kullanılan . Gemi denge hesabının yapılması için gerekli olan değerler için kullanılan araçtır. İskandil aletinin ucunda kurşun bir ağırlık vardır .Ve boya macun vasıtasıyla suyla temas eden bölge renk değiştirerek derinliğin ölçülmesi sağlanır.gemilerde bu işlemi vardiyası olan gemiciler veya güverte stajyerleri zaman zaman 4.kaptan yapmaktadır.
İskandil kelimesi İtalyancadan ölçme anlamına gelen skadilo kelimesinden geldiği ve Osmanlılar tarafından kullanılarak dilimize geldiği bilinir
16.Yeke Dairesi
Gemilerin dümen,pervane sisteminin bulunduğu makine dairesindeki bölümdür.
17.Knot
Gemide notik bir sürat birimi olarak tanımlanmakta olup deniz üzerinde saatte 1 deniz mili olan bir sürate eşittir. Bu hesaplamada 1 deniz mili 1852 metre olarak hesap edilir.
18.Kerteriz
Bir denizcilik terimi olup yerin veya nesnein pusulanın üzerindeki 32 nokyata göre yeri anlamına gelmektedir. Manyetik kuzey ile hedef arasındaki açıdır. İngilizce karşılığı ‘’Bearing’’ gemide daha sık kullanılır.
19.Makine Telgrafı
Köprüüstünde ve makine dairesinde bulunan geminin yavaşlatılması hız kazandırılması için verilen komutları makine dairesine ileten yapıya verilen isimdir.gemilerde modernize edilerek eski usul olanlar kullanırlığını kaybetmiştir.
20.Sancak Alabanda
Dümeni 35 derece kadar sancak tarafa çevirme-basma işlemine büyük manevranın sağlanması için verilen komuttur. ingilizcesi ‘’hard a starboard’’ denizcilik komutu görevli vardiya zabiti tarafından dümendeki gemiciye söylerek veya kendisinin yaparak geminin seyri için sık kullanılan bir kelimedir.
